Niên vụ 2025 – 2026: Tây Nguyên đối mặt mưa bão, hàng phơi nắng chậm

Niên vụ 2025 – 2026 đang diễn ra trong thời điểm sôi động nhất, thời tiết khắc nghiệt tại các tỉnh Tây Nguyên như mưa lớn, lũ lụt và sạt lở đang làm gián đoạn. Điều này cũng làm hạn chế khả năng phơi nắng, kéo dài thời gian hoàn thiện đơn hàng phơi nắng vụ mới.

Trong khi đó, diễn biến chính sách thương mại của Mỹ đối với Brazil và các biến động trên thị trường thế giới cũng khiến giá cà phê toàn cầu có sự dao động mạnh.

Thời tiết ảnh hưởng trực tiếp tại các tỉnh Tây Nguyên

Từ giữa đến cuối tháng 11/2025, ghi nhận các đợt mưa lớn, lũ và sạt lở ở miền Trung và Tây Nguyên, khu vực trọng điểm của sản lượng Robusta và một phần Arabica của Việt Nam.

Các tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng,… chịu lượng mưa lớn, gây ngập úng, khó khăn trong việc thu hái, đặc biệt là phơi nắng. Thời tiết ẩm kéo dài, nông dân buộc phải chờ bớt mưa mới thu hoạch được. Nhiều nơi phải tính đến kế hoạch đầu tư máy sấy cà phê, làm tăng chi phí và kéo dài thời gian xuất hàng.

Hàng phơi nắng vốn được ưa chuộng vì giá trị cảm quan và chất lượng. Nay bị giảm vì nắng ít, dẫn tới nhiều lô phải kết hợp máy sấy.

Điều này gây ra sự chậm trễ trên toàn chuỗi cung ứng cà phê, từ nông hộ, nhà máy đến doanh nghiệp xuất khẩu, tạo áp lực lên nguồn cung ngắn hạn.

Giá cà phê biến động bởi thị trường quốc tế

Từ tháng 11/2025, Mỹ công bố điều chỉnh chính sách thuế đối với một số mặt hàng nông sản Brazil, trong đó có cà phê. Khi rào cản thuế được giảm bớt, việc nhập khẩu cà phê Brazil vào Mỹ được kỳ vọng trở nên dễ dàng hơn. Từ đó dẫn đến:

• Kỳ vọng nguồn cung Arabica toàn cầu tăng;

• Giá Arabica trên sàn giảm mạnh;

• Ảnh hưởng dây chuyền gây giảm giá Robusta.

Tại thị trường trong nước, mưa kéo dài làm nguồn cung giao ngay bị hạn chế, khan hiếm hàng vụ mới. Nhiều nhà rang và doanh nghiệp xuất khẩu đang cạnh tranh thu mua để đảm bảo hợp đồng cuối năm.

Giá kỳ hạn Arabica và Robusta giảm do ảnh hưởng chính sách của Mỹ, tạo nên sự thận trọng trong giao dịch của các nhà rang xay quốc tế. Nhiều nhà nhập khẩu quốc tế chuyển hướng sang Brazil khi có mức thuế tốt hơn.

Kết quả của những biến động trên là giá cà phê trong nước có sự biến động, tăng giảm đan xen trong thời gian ngắn. Vì vậy, doanh nghiệp xuất khẩu, nhà rang và nông dân cần theo dõi sát sao thị trường để có kế hoạch mua bán phù hợp.

Tác động dối với người trồng, doanh nghiệp và chuỗi cung ứng

Đối với người nông dân và nhà thu mua

• Chủ động phương án phơi nắng hoặc cần kết hợp sấy cơ giới trong điều kiện thiếu nắng kéo dài.

• Quản lý độ ẩm chặt chẽ, tránh để cà phê mốc, đen nhân.

• Nên phân loại và bảo quản tốt để đảm bảo đầu ra ổn định.

Đối với doanh nghiệp xuất khẩu

• Theo dõi sát thị trường các kỳ hạn và biến động chính sách của Mỹ.

• Đẩy mạnh chiến lược phòng ngừa rủi ro giá thông qua các chính sách đặt lọc lưu kho hoặc đặt cọc sản xuất.

• Điều phối lịch giao hàng linh hoạt do nguồn cung vụ mới ra chậm.

Đối với nhà rang xay và thương hiệu cà phê

• Theo dõi và lựa chọn thời điểm mua hàng hợp lý.

• Theo dõi chặt chẽ chất lượng các lô hàng vụ mới, nhất là về tiêu chuẩn độ ẩm và độ đồng đều.

• Xây dựng kế hoạch nguyên liệu dài hạn nếu giá biến động kéo dài.

Niên vụ đầy thách thức và cơ hội

Niên vụ 2025 – 2026 cho thấy ngành cà phê Việt Nam phải đối mặt với hai sức ép lớn là biến đổi khí hậu và biến động chính sách, thương mại quốc tế. Tuy nhiên, trong thách thức luôn có cơ hội. Đây là thời điểm để:

• Đầu tư vào công nghệ phơi, sấy.

• Nâng cấp tiêu chuẩn chất lượng để giữ vững vị thế xuất khẩu.

• Doanh nghiệp có thể ứng dụng quản trị rủi ro.

• Xây dựng chiến lược dài hạn thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường tức thời.

Niên vụ 2025 – 2026 là phép thử quan trọng cho toàn ngành, từ nông hộ tới doanh nghiệp và toàn chuỗi cung ứng, hướng đến hệ sinh thái bền vững trong tương lai.